Elf Fransen zijn in de race voor de Franse presidentsverkiezingen op 23 april 2017. Zij hebben de vereiste 500 handtekeningen binnengesleept van het kiescollege, waarin meer dan 40.000 gekozen volksvertegenwoordigers hun steun aan een kandidaat geven. Naast bekende politieke kopstukken als Le Pen, Macron en Fillon zitten daar nogal wat bijzondere kandidaten tussen. Gaat u even zitten voor een overzicht van dit bonte gezelschap.
De achterhoede
Nathalie Arthaud (Lutte ouvrière)
De 47-jarige Arthaud doet voor de tweede keer mee aan de verkiezingen. In 2012 sprokkelde zij 0,56% van de stemmen bij elkaar en dat zal deze keer niet veel meer zijn. In het dagelijks leven staat ze voor de klas en geeft economie en management op een middelbare school. Haar partij Lutte ouvrière (arbeidersstrijd) is trotskistisch en heeft als voornaamste doel dat de arbeiders gehoord worden: zij staat een communistische samenleving voor waar salarissen en pensioenen omhoog gaan. Haar remedie tegen werkloosheid: een verbod op ontslagen.
Philippe Poutou (Nouveau parti anticapitaliste)
Phillipe Poutou is 50 jaar, werkt in een Fordfabriek en is vakbondsman. Net als Nathalie Arthaud doet hij voor de tweede keer mee en behaalde hij 1,15% van de stemmen in 2012. Zijn antikapitalistische partij is breder georiënteerd dan Lutte ouvrière. Poutou staat in de peilingen op amper een halve procent. In 2012 had hij door zijn werk niet veel tijd campagne te voeren, al maakt dat de uitslag niet veel anders. Nu maakt Poutou zich sterk voor een verlaging naar de pensioenleeftijd naar 60 jaar en voor zware beroepen naar 55 jaar. Hij zal ook de laatste president van Frankrijk zijn, want die functie wil hij schrappen: dit alles om de macht van de bezittende klasse terug te draaien. Mocht u verder interesse hebben in zijn denkbeelden, dan kunt u zijn boek “Un ouvrier, c’est là pour fermer sa geule !” erop na slaan (zoiets als: een arbeider is er om zijn bek te houden).
François Asselineau (Union populaire républicaine)
De eerste nieuwkomer is de voormalige belastinginspecteur François Asselineau, die voortkomt uit de politieke familie van François Fillon, waar hij achter de schermen politiek adviseur was van verschillende ministers. In 2007 scheidde hij zich af om zijn partij UPR op te richten. Op de dag dat hij gekozen wordt, zal de 59-jarige Asselineau naar Brits voorbeeld met artikel 50 van het EU verdrag een Frexit te bewerkstelligen. Dit betekent ook dat weer een nationale munt wordt ingevoerd. Hij is groot voorstander van referenda en wil dat Frankrijk zijn economische positie versterkt door het neusje van de zalm van het Franse bedrijfsleven te nationaliseren.
Nicolas Dupont-Aignan (Debout la France)
Net als Asselineau is de 57-jarige burgemeester van Yerres een afvallige uit de politieke familie van Fillon, die het in 2007 niet eens was met de kandidatuur van Sarkozy. Hij doet voor de derde keer mee en behaalde 1,79% in 2012. Hij peilt nu hoger omdat hij waarschijnlijk profiteert van de affaires rondom François Fillon. Dupont-Aignan wil absoluut niets te maken hebben met het Front National, maar inhoudelijke verschillen zijn moeilijk te vinden. We hebben hier te maken met een zelfbenoemd politiek erfgenaam van Charles de Gaulle. Dupont-Aignan ondersteunt “le made in France”, wil naar het buitenland uitgeplaatste banen weer naar Frankrijk terughalen, het Schengenakkoord opzeggen en meer nadruk op de Franse taal in het onderwijs. Franse djihadisten die uit Syrie terugkomen worden verbannen naar de eilandengroep Kerguelen. Het is te hopen dat ze voldoende warme kleding meekrijgen, want dit vulkanische archipel ligt bij……de Zuidpool.
Jacques Cheminade (Solidarité et progrès)
Cheminade is met zijn 75 jaar de oudste kandidaat en gaat voor de derde keer op: in 1995 was hij goed voor 0,28%, in 2012 was het 0,25%. Zonder twijfel heeft hij het meest bizarre verkiezingsprogramma, dat vooral bekend staat om het kolonialiseren van de maan en het exploiteren van Mars. Cheminade zoekt het niet alleen in hogere sferen maar ook op en onder het water. In de Franse overzeese gebiedsdelen wil hij vier drijvende steden maken die gebruik maken van een groot potentieel aan maritieme ontwikkelingen: het doet aan de film Waterworld van Kevin Costner denken. Met al deze expansie in de ruimte en in het water vindt Cheminade het wel geoorloofd zowel uit de Europese Unie als uit de NAVO te stappen.
Jean Lasalle (Résistons)
Lasalle stamt uit een herderfamilie in de Pyreneeën, waar hij als sinds zijn 21e burgemeester is van het dorpje Lourdios-Ichère met maar liefst 150 inwoners. Daarnaast heeft hij een lange staat van dienst in de regionale raad van de Pyreneeën en als parlementslid. De 61-jarige Lasalle komt oorspronkelijk uit politieke centrum en heeft wellicht zijn 500 handtekeningen te danken aan andere plattelandsburgemeesters. Hij is in Frankrijk hooguit bekend vanwege zijn hongerstaking tegen een fabriekssluiting en zijn voettocht in 2015 door het hele land om in gesprek met Fransen hun boosheid beter te begrijpen. Hij wil een sterker Europa, de militaire dienstplicht opnieuw invoeren en meer bevoegdheden voor gemeenten.
The big five
Benoît Hamon (Parti socialiste)
Aan Hamon de moeilijke taak om de zieltogende Parti Socialiste uit het moeras te trekken. De partij heeft aan geloofwaardigheid ingeboet nadat Hollande met een traditioneel socialistisch programma de verkiezingen in 2012 won en vervolgens een sociaalliberale koers vaarde. De 49-jarige oud-minister Hamon zit op de linkerflank en is vooral de man van het basisinkomen, belastingen op robots en een kortere werkweek om zo meer banen te creëren. Hij is verder voorstander van legalisering van softdrugs. Hamon is ook kandidaat namens de groene partij Europe Ecologie Les Verts en vindt daarom ondermeer dat het dieselgebruik moet worden teruggedrongen. In het eerste televisiedebat op 20 maart komt Hamon niet goed uit de verf omdat hij op economisch terrein volgens zijn tegenstanders onrealiseerbare voorstellen doet. Hij bungelt in de peilingen tussen de 10 en 15%. Hij is daarmee de vierde of vijfde man en heeft veel last van:
Jean-Luc Mélenchon (La France insoumise)
Mélenchon en Hamon zitten behoorlijk in elkaars vaarwater. De 65-jarige Mélenchon is een sterke debater met humor en cynisme, maar ook vaak bozig en verongelijkt. Mélenchon wil het onder Hollande versoepelde arbeidsrecht terugdraaien, de pensioenleeftijd naar 60 jaar, een zesde week betaald verlof en de bijstand verhogen. Hij is ook een fervent voorstander van een nieuwe staatsvorm. De Zesde Republiek krijgt in zijn ogen evenredige vertegenwoordiging, stemrecht vanaf 16 jaar, stemplicht en geen stapeling van mandaten meer. Deze oud-minister van Lionel Jospin is goed voor 10 en 15% in de peilingen. Mélenchon deed het in 2012 al aardig met 11% en is zonder de twijfel de meest fervente tegenstander van Marine Le Pen. Tijdens de parlementsverkiezingen in juni 2012 versloeg hij haar in een spannende strijd waardoor Le Pen haar parlementszetel misliep.
François Fillon (Les Républicains)
Het lijkt lang geleden dat oud-premier Fillon de gedoodverfde winnaar was. Met de Parti Socialiste in puin en een Front National waar hij stemmers vandaan hield, is eind 2016 alleen zijn strenge ultraliberale beleid zijn achilleshiel. Fillon wil flink bezuinigen om de economie vlot te trekken. Hij schrapt daarvoor fors in het aantal ambtenaren, wil de 35-urige werkweek naar 39 uur optrekken, de pensioenleeftijd naar 65 jaar, immigratie terugdringen en houdt zich aan de 3% EU norm van het begrotingstekort. Dit moet ertoe leiden dat de werkloosheid naar 5% wordt teruggebracht (momenteel is dat 10% in Frankrijk.
Aan de inhoud komt Fillon echter bijna niet meer toe vanwege allerlei affaires. Eerst was er alleen Penelopegate over de vermeende spookbaan van zijn vrouw. Later kwamen daar spookbanen van twee kinderen bij en kreeg hij van een politieke relatie drie pakken cadeau van een totale waarde van 13.000 euro, die hij inmiddels teruggegeven heeft. Al deze affaires waren niet zo’n probleem geweest indien Fillon zichzelf niet in november had uitgeroepen tot kampioen integriteit en aangaf terug te treden als kandidaat indien een juridisch onderzoek tegen hem zou worden gestart. Toen dat inderdaad het geval was, bleef hij toch aan en dat heeft zijn geloofwaardigheid flink aangetast. Hij slaat steeds wilder om zich heen door te spreken van een heksenjacht en klassenjustitie. Tragisch genoeg lijkt hij daardoor nu precies op de man die hij zo veracht: Nicolas Sarkozy. Fillon komt in peilingen niet meer over de 20% en zowel Macron als Le Pen zijn steeds moeilijker in te halen.
Marine Le Pen (Front National)
De opmars van Europarlementariër Marine Le Pen zet door sinds zij in 2012 bijna 18% van de stemmen haalde in de eerste ronde bij de presidentsverkiezingen. Electoraal behaalt het Front National in 2014 een groot succes in het Europees Parlement, waar het met bijna 25% van de stemmen de grootste Franse partij is. Aangezien voor het Europees Parlement wel evenredige vertegenwoordiging geldt, hebben zij daar twintig van de 74 Franse zetels.
Le Pen wenst daarom ook evenredige vertegenwoordiging in Frankrijk, waar haar eigen partij zeker baat bij heeft. Zij wil een referendum houden over het lidmaatschap van de Europese Unie en sowieso uit de euro stappen. Openbare aanbestedingen worden beperkt tot Franse bedrijven en er komt een extra belasting voor het aannemen van buitenlandse werknemers. Immigratie wordt teruggebracht tot een jaarlijks plafond van 10.000 personen. Het is dan afgelopen met gezinhereniging en het verkrijgen van de Franse nationaliteit door een huwelijk. Om het terrorisme te bestrijden wil het Front National extremistische moskeeën sluiten en een verbod op alle organisaties die banden hebben met moslimfundamentalisten.
Marine Le Pen voert al zeer lang alle peilingen aan met ongeveer 25%. Front National is meer salonfähig geworden sinds zij haar veel extremere vader terzijde schoof, met wie ze minder goed overweg kan dan de Russische president Poetin, die zij eind maart opzocht. Het is mogelijk dat Le Pen maar liefst 10% meer stemmen haalt dan in 2012, wat een schokbeweging in Frankrijk zal geven. Alle peilingen geven overigens ook aan dat zij de tweede ronde bij lange na niet wint.
Emmanuel Macron (En marche!)
De verrassing van deze verkiezingen is de 39-jarige oud-bankier en voormalig minister van Economische Zaken Emmanuel Macron. Fris en fruitig nestelt hij zich in het politieke midden, wat in Frankrijk vaak niemandsland is. Met een optimistische boodschap trekt Macron veel jongeren aan en Fransen die de compromisloze polarisatie tussen de parti socialiste en les Républicains echt beu zijn. Hij heeft een gematigd programma met nieuwe ideeën om de economie te versterken. Zo wil Macron de duur van de werkweek aanpassen aan leeftijden: jongere mensen werken dan langer dan hun oudere collega’s. Ook de pensioenleeftijd varieert naar gelang het profiel van de werknemer. Franse ZZP-ers krijgen recht op een werkloosheidsuitkering, dat past in het beeld om start-ups aan te moedigen. In het onderwijs wil hij leerlingen uit achterstandswijken meer mixen met leerlingen uit betere wijken. Oh ja: Macron is zeer pro-Europa en hecht aan een goede band met Duitsland, waar hij bondskanselier Merkel al bezocht.
Net als Marine Le Pen peilt hij ook ongeveer 25% in de eerste ronde en zou hij haar met gemak verslaan in de tweede ronde. Het is eerst nog even afwachten of de Fransen het experiment met Macron echt aandurven: inhoudelijk vertegenwoordigt hij geen politieke stroming (hij is naar eigen zeggen niet links of rechts maar progressief). Bovendien heeft president Macron in juni 2017 een meerderheid nodig na de parlementsverkiezingen en En Marche! heeft tot nu toe geen enkel parlementslid, al heeft hij wel aangegeven daarvoor 14.000 gegadigden te hebben. Langzamerhand zijn er wel steeds meer politieke kopstukken die Macron steunen, zoals recent de minster van Defensie van Hollande, Jean-Yves Le Drian. Een kabinet vormen zal geen probleem opleveren.
Wat valt op ?
Van dit elftal zijn slechts vijf in staat om 23 april dubbele cijfers te behalen: Le Pen, Macron, Fillon, Hamon en Mélenchon. Zij zijn in de peilingen samen goed voor zo’n 90 tot 95% van alle stemmen. De overige zes kandidaten hebben onderling zo’n 5 tot 10% te verdelen met ieder maximaal 1% van de stemmen. Dupont-Aignan is de uitzondering als uitwijkhaven voor ontevreden Républicains vanwege de affaires rondom Fillon: hij staat op 4% in de peilingen.
Ter linkerzijde zouden vooral Hamon en Mélenchon de krachten kunnen bundelen. Indien één van hen zich terugtrekt ten gunste van de ander, hebben zij een potentieel van 25% van de stemmen en zou tegenover Macron of Le Pen de tweede ronde haalbaar zijn. Gesprekken daarover hebben tot niks geleid en wellicht is dat maar goed ook. Indien een bijna extreemlinkse kandidaat tegenover de extreemrechtse Le Pen komt te staan, is de vraag wat de kiezers van de conservatieve Fillon en van de gematigde Macron doen.
In deze campagne staat nog niks vast. De kiezers van Marine Le Pen zijn vrij zeker van hun zaak, die van Macron verre van dat. Daarnaast wordt een lage opkomst gevreesd en zijn ook zeker nieuwe onthullingen over Fillon of wellicht een andere kandidaat niet uitgesloten. Het staat ook niet vast wat de onthullingen over Fillon echt betekenen. Kiezers kunnen zich daarover heen zetten indien ze te onzeker zijn over Macron: Fillon heeft daardoor zeker nog een kans. Verschuivingen kunnen ook optreden door de debatten op televisie. Na het eerste debat van 20 maart jl. volgen debatten op 4 en 20 april. De onervaren Macron hield zich in het debat redelijk staande tegenover de ervaren Le Pen. Al met al heeft hij nog steeds grote kans dat hij 15 mei 2017 zijn intrek mag nemen in het Elyséepaleis.
Het bericht Dit zijn ze: alle Franse presidentskandidaten van 2017 verscheen eerst op Political Minds.